มีคำในภาษาอังกฤษคำหนึ่งที่ภาพของมันชัดเจนมากครับ คือคำว่า “Denigrate” (ออกเสียงว่า เด็น-นิ-เกรท) เป็นคำกริยา (v.) ที่หมายถึง การพูดให้ร้าย กล่าวหา หรือวิจารณ์ใครสักคนอย่างไม่เป็นธรรม ทำให้เขาเสียชื่อเสียงไป
วิธีจำคำนี้ให้ง่ายที่สุด คือการมองลึกลงไปที่รากศัพท์ของมันครับ คำนี้มาจากภาษาละติน “De” ที่แปลว่า “ทำให้” และ “Niger” ที่แปลว่า “สีดำ” พอมารวมกัน ก็เลยมีความหมายตรงๆ ว่า “ทำให้เป็นสีดำ” เหมือนเราเอาพู่กันจุ่มหมึกสีดำ ไปป้ายใส่ชื่อเสียงขาวสะอาดของคนอื่นให้มัวหมองนั่นเอง
หรือจะลองจำแบบอื่นก็ได้ครับ เช่น จำว่า “เด็นท์ (Dent) ที่แปลว่ารอยบุบ” การ Denigrate ก็คือการไปทำให้ชื่อเสียงที่ดีเลิศ (เกรท-Great) ของคนอื่นมีรอยบุบก็ได้เหมือนกัน
การใช้คำว่า denigrate ในประโยคจริงๆ ก็ไม่ได้ซับซ้อนอะไรครับ ส่วนใหญ่จะใช้ในสถานการณ์ที่เป็นทางการหน่อย อย่างในข่าว หรือในวงวิชาการ เพื่อบอกว่ามีการโจมตีชื่อเสียงกันเกิดขึ้น ตัวอย่างเช่น ประโยคที่ว่า “He refused to denigrate his opponent’s character.” ซึ่งแปลได้ว่า “เขาปฏิเสธที่จะกล่าวร้ายโจมตีนิสัยใจคอของคู่แข่ง” เป็นการแสดงออกถึงความเป็นสุภาพบุรุษ
การทำความเข้าใจคำนี้จะช่วยให้เราตระหนักถึงผลกระทบของคำพูดได้ดีขึ้น เพราะบางครั้งการวิพากษ์วิจารณ์ที่ไร้เหตุผลก็สามารถทำลายกำลังใจหรือชื่อเสียงของคนคนหนึ่งได้ง่ายๆ เหมือนกับการที่เราเห็นคนพยายามจะ “เด๊น” (Den) หรือกดให้ใครบางคน “เกรท” (Great) ไม่ได้อย่างที่ควรจะเป็น ซึ่งเป็นสิ่งที่ไม่น่ารักเลย
ในวงการวิชาการเองก็มีการใช้คำนี้อยู่บ่อยครั้ง อย่างเช่นประโยคที่ว่า “Scholarly discourse should foster respectful debate, not seek to denigrate differing academic perspectives.” (การสนทนาทางวิชาการควรส่งเสริมการถกเถียงอย่างเคารพ ไม่ใช่พยายามดูหมิ่นมุมมองทางวิชาการที่แตกต่างกัน) ประโยคนี้ชี้ให้เห็นว่าการแลกเปลี่ยนความรู้ควรเป็นไปในทางสร้างสรรค์ ไม่ใช่การโจมตีความคิดเห็นที่ต่างออกไปอย่างไม่เป็นธรรม
หรือในสถานการณ์การทำงาน เราก็มังจะพบเห็นการกระทำแบบนี้ได้บ้าง อย่างเช่น “It is unprofessional to denigrate a colleague’s work publicly, regardless of personal disagreements.” (เป็นการไม่เป็นมืออาชีพที่จะวิพากษ์วิจารณ์ผลงานของเพื่อนร่วมงานในที่สาธารณะ ไม่ว่าจะมีความขัดแย้งส่วนตัวอย่างไรก็ตาม) การกระทำเช่นนี้ไม่เพียงแต่ส่งผลเสียต่อบุคคลนั้นๆ แต่ยังส่งผลต่อบรรยากาศการทำงานโดยรวมอีกด้วย
นอกจากนี้ ยังมีตัวอย่างการใช้ที่ชัดเจนอีกหนึ่งประโยคคือ “The politician’s campaign strategy involved attempting to denigrate his opponent’s policy proposals rather than offering constructive alternatives.” (นักการเมืองใช้กลยุทธ์หาเสียงที่พยายามจะวิพากษ์วิจารณ์ข้อเสนอเชิงนโยบายของคู่แข่งอย่างไม่เป็นธรรม แทนที่จะเสนอทางเลือกที่สร้างสรรค์) ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการใช้คำพูดเพื่อลดทอนความน่าเชื่อถือของอีกฝ่ายโดยไม่เสนอทางออกที่ดีกว่า
กลุ่มคำที่ใช้คู่กับ denigrate บ่อยๆ นั้น ช่วยให้เราเข้าใจบริบทได้ง่ายขึ้นครับ หรือที่เรียกว่า Collocations ซึ่งก็คือกลุ่มคำที่คนใช้ภาษาอังกฤษมักจะใช้ติดกันเป็นประจำเหมือนเป็นสำนวน ลองดูตัวอย่างเหล่านี้เก็บไว้ก็ได้ครับ
- denigrate someone’s reputation (เด็นนิเกรท ซัมวันส เรพิวเท้เชิน) – ทำลายชื่อเสียงของใครบางคน
- denigrate an entire group (เด็นนิเกรท แอน เอนไท้เออะ กรูป) – กล่าวร้ายคนทั้งกลุ่ม
- publicly denigrate (พับลิคลี เด็นนิเกรท) – โจมตีในที่สาธารณะ
- attempt to denigrate (อะเท้มพ ทู เด็นนิเกรท) – พยายามที่จะกล่าวให้ร้าย
นอกจากกลุ่มคำที่ใช้คู่กันแล้ว ยังมีคำอื่นๆ อีกหลายคำที่มีความหมายใกล้เคียงกันมาก เผื่ออยากจะเลือกใช้คำอื่นแทนก็ได้
คำที่มีความหมายคล้ายกับ denigrate ก็มีอยู่หลายคำ แต่ละคำก็มีน้ำหนักต่างกันไปเล็กน้อย เหมาะสำหรับใช้ในสถานการณ์ที่แตกต่างกันไป การรู้จักคำเหล่านี้ไว้จะช่วยให้เราเลือกใช้ภาษาได้หลากหลายขึ้นครับ
- Disparage (ดิสแพ้หริดจ) – ดูถูก, ด้อยค่า
- Belittle (บิลิ้ทเทิล) – พูดจาดูแคลน, ทำให้ดูเล็กน้อย
- Defame (ดิเฟม) – ทำให้เสียชื่อเสียง (มักเกี่ยวข้องกับกฎหมาย)
- Vilify (วิ้ลิฟาย) – กล่าวหาว่าเป็นคนเลวร้าย
- Malign (มะไลน์) – ใส่ร้ายป้ายสี (ด้วยความมุ่งร้าย)