คำศัพท์ภาษาอังกฤษหลายคำก็เหมือนมีตระกูลของมันเอง ซึ่งเกิดมาจากรากศัพท์เดียวกันในภาษาโบราณ อย่างรากศัพท์ภาษาละตินคำว่า “vitium” (วิ้เทียม) ที่แปลตรงตัวว่า ‘ข้อบกพร่อง’ หรือ ‘ความชั่วร้าย’ ก็เป็นต้นกำเนิดของคำศัพท์หลายคำที่เราอาจเคยเจอ คำที่น่าจะคุ้นหูที่สุดในกลุ่มนี้ก็คงหนีไม่พ้นคำว่า Vicious นั่นเอง
เมื่อพูดถึงคำว่า Vicious (adj.) ที่อ่านออกเสียงว่า วิ้เชียส คำนี้ใช้อธิบายลักษณะที่ “โหดร้ายรุนแรง” หรือ “เต็มไปด้วยความอาฆาตพยาบาท” ได้เป็นอย่างดี ลองนึกภาพตามได้เลย ไม่ว่าจะเป็น “a vicious dog” (สุนัขที่ดุร้ายมาก) หรือ “vicious gossip” (คำนินทาที่เชือดเฉือนและร้ายกาจ) จะเห็นว่ามันสื่อถึงความรุนแรงที่มาจากความมุ่งร้ายโดยตรง คำที่มีความหมายใกล้เคียงกันก็คือ brutal หรือ savage สภาพที่เต็มไปด้วยความโหดร้ายแบบนี้ มันก็ต้องมีที่มาที่ไป…ว่ามันเต็มไปด้วยอะไรกันแน่
สิ่งที่คำว่า Vicious เต็มไปด้วย ก็คือ “Vice” (n.) นั่นเอง คำนี้อ่านว่า ว้ายส์ ซึ่งหมายถึง “ความชั่วร้าย” หรือ “นิสัยเสีย” ที่เป็นข้อบกพร่องทางศีลธรรม คำนี้เชื่อมโยงกับรากศัพท์ “vitium” ได้อย่างตรงไปตรงมาที่สุด ตัวอย่างการใช้ก็เช่น “Gambling is his only vice” หมายถึง การพนันเป็นนิสัยเสียเพียงอย่างเดียวของเขา จะเห็นภาพชัดเจนว่า Vicious คือสภาพที่เต็มไปด้วย Vice นั่นแหละครับ คำที่มีความหมายคล้ายกันคือ immorality เมื่อเรารู้จักข้อบกพร่อง (Vice) แล้ว ถ้าเราจงใจไป ‘ทำให้’ บางอย่างมันบกพร่องหรือเสื่อมเสียล่ะ จะมีคำกริยาสำหรับเรียกการกระทำแบบนี้ไหม…ก็มีสิ
คำกริยาที่ว่านั้นก็คือ Vitiate (v.) ที่อ่านว่า วิ้ชิเอท ซึ่งหมายถึง “การทำให้เสีย” หรือ “ทำให้ด้อยคุณภาพลง” การกระทำนี้คือการจงใจใส่ “vitium” หรือข้อบกพร่องเข้าไปในสิ่งดีๆ ตัวอย่างเช่น “Spreading rumors can vitiate a person’s reputation” (การปล่อยข่าวลือสามารถทำลายชื่อเสียงของคนคนหนึ่งได้) การกระทำนี้เป็นการทำให้ชื่อเสียงที่ดีอยู่แล้วต้องเสื่อมเสียไป คำที่ใกล้เคียงก็คือ impair หรือ spoil พอจะเห็นภาพตระกูล ‘vitium’ กันแล้ว…แต่ถ้าการจำแบบตรงๆ มันน่าเบื่อไป ก็มีวิธีลัดที่สนุกกว่าให้ลองใช้ดู
บางครั้งสมองของเราก็ชอบจำอะไรที่มันพิลึกพิลั่นมากกว่าการท่องจำแบบตรงไปตรงมา สำหรับคำว่า Vicious ที่แปลว่าดุร้าย ลองนึกถึงช่างคนหนึ่งกำลังใช้เครื่องมือที่เรียกว่า ‘ปากกาจับชิ้นงาน’ หรือในภาษาอังกฤษเรียกว่า “Vice” (อ่านว่า ว้ายส์ เหมือนกันเป๊ะ) เขาบิดมันอย่างแรงด้วยอารมณ์ฉุนเฉียว การกระทำที่รุนแรงและโหดร้าย (Vicious) กับเครื่องมือ (Vice) นี้ ก็เป็นอีกภาพที่ช่วยเชื่อมโยงความหมายของคำศัพท์ทั้งสองคำเข้าด้วยกันได้อย่างดี…จำแบบนี้อาจจะง่ายกว่าก็ได้